Con đường từ xã Vĩnh Yên (Bảo Yên) ngược lên bản Tổng Kim xuyên qua những rừng quế xanh thẫm với hàng cây thẳng tắp như đang chen vai nhau hứng từng giọt nắng để lớn lên, ken dày dài mãi chân mây.

“Hết đoạn đường đẹp, còn phải vượt qua gần 1 km đường đất đang mở dở dang mới đến được khu dân cư Nặm Mèng. Có chỗ đi xe máy khá khó khăn, anh cứ ngồi chắc để em lựa, chỗ nào khó quá hãy xuống”, vừa chắc tay lái, mắt hướng phía trước, Lý Chiến Sách, công chức văn hóa xã Vĩnh Yên vừa thông tin và trấn an tôi qua tiếng gió ầm ào đập ngang tai.

Hết đoạn đường đẹp, phải vượt qua gần 1 km đường đất đang mở dở dang mới đến được khu dân cư Nặm Mèng.

Có lẽ vì thông thuộc địa hình và quen với sự khó khăn của cung đường nên Sách vượt qua dễ dàng, tôi chỉ phải đi bộ 2 đoạn ngắn do nền đường quá trơn. Từ xa, khu dân cư Nặm Mèng hiện ra giữa thấp thoáng cây rừng.

Trước đây, khu dân cư Nặm Mèng là một bản, sau khi sáp nhập thuộc bản Tổng Kim. Bản này có 3 khu dân cư phân bố theo sườn đồi, khu dân cư Nặm Mèng dưới cùng, tiếp đến khu dân cư Nặm Xoong và khu dân cư Lùng Ác ở cao nhất.

Nặm Mèng có 16 hộ với 98 khẩu đều là người Mông vốn di cư từ Si Ma Cai sang từ những năm 1979, 1980. Lý Chiến Sách là thế hệ đầu tiên được sinh ra trên mảnh đất mới này sau cuộc “thiên di”. Chỉ cách đây hơn 1 tháng, anh trúng tuyển công chức văn hóa xã và bàn giao lại chức trưởng thôn cho một người khác. Nhà Sách có 3 anh em thi đỗ đại học. Sách nhẩm tính, trong khu có 8 người học chuyên nghiệp, trong đó 5 người học đại học, 2 người học cao đẳng và 1 người học trung cấp, đến nay 6 người đã tìm được việc làm ổn định.

Cùng với tinh thần hiếu học, người dân Nặm Mèng còn chăm chỉ lao động, phát triển kinh tế gia đình.

Anh Hoàng Văn Thiệp, Chủ tịch Hội Nông dân xã Vĩnh Yên được phân công phụ trách bản Tổng Kim kể rằng trước đây người dân Nặm Mèng chủ yếu chăn nuôi trâu, có những hộ nuôi vài chục con. Từ khi cây quế phát triển mạnh, diện tích chăn thả bị thu hẹp kéo theo số lượng đàn đại gia súc giảm. Nhận thấy giá trị kinh tế của cây quế lên cao, các hộ ở Nặm Mèng chuyển hướng sang trồng loại cây này. Đến nay, khu dân cư có cả trăm héc-ta quế, nhà ít cũng vài héc-ta.

Năm nay mới 36 tuổi nhưng Ly A Chảo là người có nhiều quế nhất Nặm Mèng, với hơn 12 ha. Điều đặc biệt hơn là toàn bộ diện tích trên đều do vợ chồng anh tự bỏ công trồng, chăm sóc, bình quân mỗi năm trồng mới khoảng 1 vạn cây, nhưng từ 3 năm nay không còn đất để trồng tiếp.

Cây trồng lâu nhất đã được 9 năm, dự tính khoảng 2 năm nữa gia đình sẽ khai thác. Mỗi năm từ bán lá, cành và tỉa thưa, gia đình cũng thu được vài chục triệu đồng.

Anh Ly A Chảo bộc bạch

Mạnh dạn hơn, anh Vàng A Hồ còn mua thêm đất ở bản Nặm Mường để mở rộng diện tích quế. Đến nay, gia đình đã có hơn 10 ha quế. Tiếp tôi trong ngôi nhà ngót 800 triệu đồng mới xây dựng tháng 3 vừa qua, anh Hồ cho biết tiền xây nhà đều từ bán trâu và quế mà ra.

Nhờ chăm chỉ lao động, đời sống của các hộ ở Nặm Mèng ngày càng nâng cao. Hiện tại, khu dân cư có 5 hộ khá, 1 hộ nghèo và 5 hộ cận nghèo; không có các trường hợp mắc tệ nạn xã hội. Tuy vậy, Nặm Mèng vẫn còn hạn chế là việc an táng người chết chưa đảm bảo, nguy cơ gây mất vệ sinh môi trường và tuyến đường vào khu dân cư còn khoảng 700 m đường đất chưa được mở rộng gây nhiều khó khăn cho việc đi lại, vận chuyển nông sản, hàng hóa…

Với mục tiêu đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhằm thay đổi nhận thức, niềm tin của đồng bào Mông trong thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới”, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”, từ đó tự giác xóa bỏ những tập tục lạc hậu, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp, năm 2023, huyện Bảo Yên đã lựa chọn xây dựng mô hình điểm “Khu dân cư đồng bào Mông thực hiện nếp sống văn hóa mới” tại khu dân cư Nặm Mèng. Đây là 1 trong 3 mô hình cấp huyện. Qua xây dựng mô hình, huyện Bảo Yên mong muốn sẽ phát huy vai trò chủ thể của mỗi người dân trong vùng đồng bào Mông, tạo ra thôn có kinh tế phát triển, có cảnh quan, môi trường xanh - sạch - đẹp - an ninh, trật tự được bảo đảm; giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa, nâng cao vật chất tinh thần của người dân…

Mô hình hứa hẹn tạo thêm nguồn sinh lực mới, thắp lên niềm tin vào một cuộc đổi thay nữa về tư duy, nếp nghĩ, cách làm của người dân Nặm Mèng sau cuộc di cư đến từ mấy mươi năm trước. Tương lai của Nặm Mèng đã được hoạch định với hàng loạt nội dung, phần việc sẽ triển khai trong thời gian tới. Mục tiêu cuối cùng là xây dựng khu dân cư có hạ tầng đáp ứng được nhu cầu của người dân; đời sống người dân ấm no, hạnh phúc; bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào Mông được giữ gìn và phát triển; khu dân cư trở thành điểm tham quan, học tập kinh nghiệm của các thôn đồng bào Mông ở các địa phương trong và ngoài huyện.

Đích ngắm đã rõ ràng, cả cấp ủy đảng, chính quyền huyện và xã Vĩnh Yên vào cuộc bằng những việc làm cụ thể. Đánh dấu cho cuộc chuyển động lớn ở Nặm Mèng là cấp ủy đảng, chính quyền xã, bản Tổng Kim đã vận động người dân hiến đất mở rộng đường giao thông. Chỉ trong thời gian ngắn, hình hài con đường mới, rộng rãi đã xuất hiện từ sự đồng lòng của người dân.

Bí thư Chi bộ bản Tổng Kim Lù Sào Vần hồ hởi: Chi bộ đã có nghị quyết lãnh đạo, chỉ đạo việc mở rộng đường giao thông, giao nhiệm vụ cụ thể cho các đảng viên đến từng hộ tuyên truyền, vận động, nhờ đó mọi người hiểu rõ ý nghĩa của con đường nên đồng thuận triển khai. Đã có 8 hộ hiến hàng nghìn mét vuông đất và hơn 1.000 cây quế từ 2 - 8 tuổi trị giá 150 triệu đồng; 16 hộ đóng góp mỗi hộ 2 triệu đồng cùng với các nguồn lực hỗ trợ khác của huyện, xã giúp việc mở đường diễn ra nhanh chóng.

Đứng trước ngôi nhà gỗ mới dựng ở phía cuối khu dân cư, anh Lý Chiến Sách chỉ tay ra con đường cười tươi: "Nay mai con đường đổ bê tông hoàn thành, việc đi lại sẽ thuận tiện hơn. Nếu có dịp trở lại đây, chắc chắn anh sẽ không phải đi bộ nữa đâu!".

Niềm vui hiện rõ qua nụ cười của cán bộ trẻ cũng là niềm vui của gần 100 con người đang sinh sống ở Nặm Mèng. Ý nghĩa của con đường sẽ vượt xa giới hạn đơn thuần của sự đi lại, rồi đây những đồi quế đến kỳ thu hoạch sẽ hối hả theo người dân trên những chiếc xe máy, ô tô bon bon vươn ra các thị trường, mang lại cuộc sống đủ đầy hơn…

Theo Báo lào Cai điện tử